مشخصات:
چکچکی متوسط جثه است كه به واسطه دمگاه و دم خرمایی نارنجی رنگش از سایر چكچك ها به آسانی قابل تشخیص است. نر و ماده هم شكل و فاقد تغییرات فصلی هستند. در پرندۀ بالغ تارك سر قهوه ای خاكی، دو طرف و پس گردن مایل به خاكستری، روتنه قهوه ای خاكی و بال ها قهوه ای مایل به سیاه و حاشیه پرهای آن نخودی قهوه ای است. گونه ها قهوه ای خرمایی، خط چشمی سیاه تیره و نوار ابرویی سفید مات دارد كه در ناحیه چشم ها محو می شود.
دمگاه، پوش پرهای روی دم و دم خرمایی نارنجی و جفت مركزی پرهای دم سیاه است كه با نوار سیاه رنگ انتهای دم شكل «T» مانندی ایجاد می كند. چانه و گلو سفید چرك، زیرتنه سفید نخودی و پهلوها و پوش پرهای زیر دم خرمایی تر دیده می شود. پرنده نابالغ تا حدی شبیه به مادۀ بالغ است، ولی دو طرف سر یك دست نخودی خاكی و فاقد نوار ابرویی نخودی و خط چشمی تیره است. شكم كم رنگ تری دارد و دمگاه، پوش پرهای روی دم و دم به رنگ دارچینی نخودی دیده می شود. این پرنده و “چكچك كردی” در ناحیه كوچكی در غرب ایران با یكدیگر آمیخته می شوند.
در افراد دو رگه پرهای دم خرمایی نارنجی شبیه به “چكچك ایرانی” است، ولی نوار ابرویی كرم رنگ دارد و چانه، گلو و گوش پرها با یك لکه سیاه پوشیده شده است. برخی متخصصان معتقدند كه این ویژگی ها در افراد نابالغ “چكچك كردی” معمول است، در صورتی كه جفت گیری و جوجه آوری افراد بالغ با این ویژگی ها در كوه های صحنه در استان كرمانشاه گزارش شده است.
پرندهای منزوی و قلمرو طلب است. جوجه آوری از فروردین و با تشكیل قلمرو در دامنه های سنگی و صخره ای آغاز می شود. تك همسر است و آشیانه اش كاسه ای از مواد گیاهی است كه آن را در سوراخ جوندگان، زیر سنگها، شكاف سنگ ها و صخره ها و حتی در شكاف دیوارها و ساختمان ها بنا می‌کند و درونش را با الیاف نرم گیاهی و پشم و پر می پوشاند. اغلب پرندۀ ماده دهانه ورودی، بستر راه رو و اتاقك آشیانه بنا شده در شكاف سنگ ها و صخره ها را با تكه سنگ های كوچك مفروش می كند.
معمولاً چهار تا پنج تخم نیمه بیضی، صاف، تا حدی صیقلی، آبی کم رنگ یا آبی مایل به سفید، با لکه ها و خال های قرمز یا قهوه ای مایل به قرمز کم رنگ و به ابعاد 20.9 × 15.9 میلی متر می گذارد.
