11 اثر تازه منتشر شده مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی روز یکشنبه مورخ 96/08/07 با حضور حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی از مراجع تقلید رونمایی شد.
در این برنامه که حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده رئیس هیئت امناء موسسه، حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدی رئیس مؤسسه و دیگر مسؤولان مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی حضور داشتند، حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی هنگام رونمایی از اثرهای این مؤسسه گفت: خوشبختانه زحمات خوبی برای فراهم کردن آثار انجام شده است و امیدواریم که مورد استفاده همگان به ویژه جامعه علمی قرار گیرد.
این 11 اثر رونمایی شده شامل موضوع شناسی آیین تکریم اهل بیت(ع) و آسیب شناسی آن، حرز، رشوه، مسافت شرعی، ارزش سنجی درهم و دینار، اعتکاف، بازی های اینترنتی، وحدت و تعدد در جرائم، روش های نوین باروری انسان، بانک خون بند ناف و در آمدی بر دانش موضوع شناسی می شود.
در ابتدای این جلسه حجت الاسلام والمسلمین میرمحمدی مدیر مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی گزارشی از برنامه های مؤسسه مطرح کردند و فرمودند: این مؤسسه بر اساس رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در سال 91 در شهر قم آغاز به کار کرد و فلسفه تأسیس آن موضوع‌شناسی مسائل نوظهور و نوپدیدی در راستای ساماندهی حوزه‌های پژوهشی فقهی است.
یکی از مسائلی که مراجع تقلید در صدور فتوا به آن نیازمند هستند، شناسایی موضوعات فقهی است که بعد از موضوع شناسی احکام، صدور حکم و فتوا برای مراجع تقلید آسان خواهد شد.
تدوین علم موضوع‌شناسی به عنوان یک علم جدید، بسترسازی موضوع‌شناسی به عنوان یک حرکت گسترده و تخصصی، تسهیل و تسریع در افتای مراجع تقلید، طرح استفتائات تخصصی در عرصه فقه حکومتی و مدیریت، پاسخگویی به پرسش‌ها راهبردی مبتنی موضوع شناسی فقهی، ترویج و گسترش نتایج موضوعات فقهی را از مهم‌ترین اهداف این مؤسسه است.
مأموریت اصلی مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی، شناخت موضوعات فقهی و تبدیل و بهینه‌سازی آن با تکیه بر توانایی‌های نهفته در حوزه و دانشگاه از طریق پژوهش‌های بنیادی، توسعه‌ای و کاربردی است.
رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی همچنین از رونمایی 19 اثر دیگر این مؤسسه همزمان با هفته پژوهش در حضور یکی از مراجع تقلید خبر داد.
همچنین حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده رییس هیأت امنای مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی در این دیدار با بیان این که جلسات متعددی برای موضوع شناسی احکام برگزار شده است، گفت: در زمینه پژوهش افرادی گزینش شدند و در حال آموزش هستند تا در آینده بتوانیم پژوهشگرانی در زمینه موضوع شناسی احکام داشته باشیم.
وی افزود: فقه و اصول با عقبه هزار ساله و تلاش بسیار عالمان دینی به جایی رسیده که نقطه ابهام کم دارد، اما در موضوع شناسی نمی توانیم به کارهای آماری دیگران تکیه کنیم و صرف اطمینان نمی تواند در همه جا راهگشا باشد.
حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده با بیان این در مرحله عمل و کارامدی تلاش های بسیاری در زمینه موضوع شناسی صورت گرفته است، اظهار داشت: دوستان مؤسسه زحمات بسیاری می کشند و در این مسیر نیازمند رهنمودهای مراجع هستیم.
وی ادامه داد: برخی از نتایج کارها به بخش استفتائات دفاتر مراجع ارسال می شود، این که قبل از این که پژوهش ها نهایی شود باید مراجع را در جریان کار قرار داد و نظرات آنان را جویا شد امری مهم است که باید انجام شود.
استاد حوزه علمیه قم با بیان این که در تمام موضوعاتی که کار کارشناسی باید صورت گیرد از اهل خبره و کارشناسان استفاده می شود، ابراز داشت: در مسائلی مانند الکل، فلس شناسی، تغییر جنسیت و محصولات تراریخته نشست های علمی برگزار شده و متخصصان دعوت می شوند و بحث و گفت وگو صورت می گیرد.
وی عنوان کرد: در زمینه تراریخته از مخالفان و موافقان دعوت شده و بحث و گفت وگو کردند تا نتیجه ای حاصل شود، در زمینه هایی که کار تخصصی دوستان وجود ندارد حتما از متخصصان بهره گرفته می شود، نشست های علمی متعددی برای موضوعات گوناگون برگزار شده است؛ سعی داریم که طرح اجمالی، مرحله ای از کار و نسخه نهایی موضوع شناسی مسائل مختلف در اختیار مراجع قرار گیرد.
در ادامه حضرت آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید با بیان این که در زمان ما موضوع شناسی اهمیت فوق العاده ای دارد، گفت: موضوعات در زمان ما بسیار پیچیده تر از زمان سابق است.
وی افزود: سابقا بسیاری از مسائل ساده بود اما در حال حاضر به عنوان مثال بیع های اینترنتی و مسائل دیگر به وجود آمده که پیچیده و مبهم هستند، عده ای از سودجویان برای کلاهبرداری از مردم موضوعاتی را تأسیس می کنند و کلاه عده ای را بر می دارند که شناخت آن ها بسیار مهم است.
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که زمان حاضر زمانی است که مسائل مستحدثه بسیاری وجود دارد، اظهار داشت: به نسبت مسائل مستحدثه، موضوعات مستحدثه ای هم پیش می آید، از این رو همانگونه که مسائل مستحدثه احتیاج به حل شدن دارند موضوعات مستحدثه هم باید حل شود.
وی ادامه داد: گاهی قلمرو موضوع شناسی با قلمرو اجتهاد احکام مخلوط می شود، باید کاری کرد که موضوع شناسی در قلمرو اجتهاد نرود، گاهی شاید موضوع شناسی کاری انجام می دهد که صاحب فتوا باید آن را انجام دهد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با بیان این که حد و مرزهای موضوع شناسی و صاحب فتوا باید شناخته و جدا شود، ابراز داشت: نظرات موضوع شناسی برای مردم به عنوان این که افراد اهل خبره هستند می پذیرند اما در مواردی موضوع شناسی باید در اختیار فقیه قرار داده شود.
وی عنوان کرد: در این موارد فقیه باید موضوع شناسی را ببیند و بر اساس آن فتوا صادر کند، البته مواردی از قبیل کارشناسی است که باید اهل خبره نظر خود را بدهند اما گاهی باید در اختیار فقیه باشد تا معلوم شود.
این مرجع تقلید خاطرنشان کرد: مفهوم شناسی در بسیاری از موارد کار فقیه بوده و کار آقایان موضوع شناس به شمار نمی رود، اگر فقیه مفاهیم ادله را متوجه نشود نمی تواند فتوا دهد، بعد از این که فقیه مفاهیم را فهمید و فتوا داد بحث شناخت موضوع مطرح می شود که آن را چگونه بشناسند و چگونه به آن عمل کنند.
وی اضافه کرد: در حوزه باید درسی برای عموم در زمینه موضوع شناسی وجود داشته باشد، موضوع شناسی امری است که همه طلاب باید با آن آشنایی داشته باشند، اگر طلاب و روحانیت از موضوعات روز بی خبر بوده و در این زمینه اهل خبره نشده باشند نمی توانند پاسخگوی مردم باشند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با بیان این که موضوع شناسی در حوزه باید عمومیت پیدا کند، گفت: این که یک درس به این عنوان شروع شود کافی نیست بلکه هر کسی که فقه می خواند باید مقداری از موضوع شناسی را نیز فراگیرد چرا که شناخت موضوعات پیچیده شده است و این یک ضرورت به شمار می رود.
وی افزود: نتیجه برنامه های مؤسسه موضوع شناسی باید در اختیار مراجع قرار داده شود چون ممکن است اصطکاکی ایجاد شده و برخی از مراجع انکار کنند و مشکل پدید آید از این رو کار باید باید به مراجع عرضه شده و از نظرات آنان استفاده شود، اگر مستقل از مراجع موضوع شناسی شود ممکن است مشکلی ایجاد شود.
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم مراجعه به اهل تخصص و خبره در موضوع شناسی را امری مهم دانست و اظهار داشت: برخی از مسائل سابقا جزو عیوب بوده است چون جراحی وجود نداشت اما امروز با عمل جراحی ساده ممکن است عیب برطرف شود، عوض شدن موضوع بر اثر گذشتن زمان از مسائل مربوط به موضوع شناسی است که باید مورد توجه باشد.
وی ادامه داد: بسیاری از عیوبی که سابقا غیر قابل حل بوده در حال حاضر به راحتی حل می شود، باید از همه صاحبان تخصص در موضوعات استفاده کرد، خود تفاوت هایی که بین زمان حاضر و گذشته وجود دارد از مسائل است که می تواند فصلی از کار موضوع شناسی باشد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با بیان این که جای موضوع شناسی در حوزه خالی بوده است، ابراز داشت: خوشبختانه این خلأ در حال پر شدن به وسیله زحمات مؤسسه موضوع شناسی است اما تا رسیدن به حد نهایی باید مسافت ها را پیمود و به نقطه مطلوب رسید.
