حجت الاسلام و المسلمین فلاح زاده، رئیس مرکزموضوع شناسی احکام فقهی، عصر روز گذشته در این همایش گفت: نیاز به مشورت عالمان و از سویی دستور مقام معظم رهبری بر مشورت کافی با صاحبنظران موجب شد تا این همایش برگزار شود.
وی درباره فعالیت مرکز موضوع شناسی احکام فقهی، ابراز داشت: این مرکز با توجه به این که مشابهی ندارد توفیقاتی به دست آورده و مورد حمایت بزرگان نیز قرارگرفته است.
رئیس مرکزموضوع شناسی احکام فقهی ادامه داد: در دیدار با آیت الله العظمی جوادی آملی ایشان بر شناخت مفهومی موضوع شناسی تأکید نمودند.
وی با اشاره به انتشار نشریه فصلنامه مرکز موضوع شناسی احکام فقهی در آینده ای نزدیک، افزود: این نشریه با محتوای خوبی ارائه خواهد شد که در این زمینه نیازمند همکاری اساتید و فضلای حوزه هستیم.
ضرورت تدوین فلسفه موضوع شناسی
در ادامه این همایش، حجت الاسلام والمسلمین معصومی، از فضلای حوزه در سخنانی گفت: به نظر من «موضوع شناسی» نیازمند تدوین علمی به نام فلسفه موضوع شناسی است.
وی افزود: با توجه به این که بحث موضوع شناسی در کتب علما ذکر شده است، لذا باید مباحث، آنالیز و تفکیک شود، چون در این عرصه گاهی به مصادیق پرداخته شده است، گاهی به مفاهیم خاص و گاهی هم به دیگر مسائل.
این محقق حوزوی در ادامه، به نیازهای موضوع شناسی اشاره کرد و گفت: در مرحله اول، باید بدانیم که آشنایی با موضوع در تعاملات اجتماعی از حالات بسیط خارج شده و به حالت ترکیبی رسیده است؛ برای نمونه کسی که در کشورهای دیگر تربیت یافته و با سلایق کشور ما فرق دارد، خواسته، اراده و امیالش با ما فرق می کند، اگر مسلمان شد، تکلیف چیست؟
وی، گام اول را ترکیب در عناوین معرفی کرد و بیان داشت: عنصر دیگر در این عرصه، لزوم باز شناسی یک موضوع و فتوا در عرصه های دیگر است؛ از این رو مسئله مهم شناخت شرایط در بیرون است.
حجت الاسلام والمسلمین معصومی خاطرنشان کرد: باز شناسی و کشف مسائل مستحدثه، نگرش سیستمی به عنوان موضوع، بررسی اولویت ها در موضوعات و نقش تحولات اجتماعی از دیگر عناصر مهم و ضروری در موضوع شناسی است.
نگاه عرفی
حجت الاسلام والمسلمین رحمانی، یکی دیگر از سخنرانان این همایش بود که در سخنانی با بیان این که در عرصه موضوع شناسی ناگزیریم در کنار تعریف، نگاهی به عرف داشته باشیم، گفت: بحث دوم تقسیم موضوع به مستنبطه و غیر مستنبطه و مستنبطه محض و غیر محض؛ کارکرد عرف که منشا بسیاری از بحثها می باشد این است که شناخت عرف ملاک است.
علم موضوع شناسی فقه
در ادامه این همایش، حجت الاسلام والمسلیمن پیغمبرپور، از کارشناسان حوزوی نیز با تأکید بر این که موضوع شناسی در فقه، علم جدیدی است و باید تعریف جدیدی از آن ارائه نمود، تصریح کرد: باید با تأمل و تلاش عقلانی، فرق بین موضوع و مصادیق را روشن کنیم و در این عرصه به جای الزام به حرکت در اصطلاحات فقه و یا اصول، می توان در جعل اصطلاحات جدید بحث کرد.
حجت الاسلام والمسلمین موسویان از شرکت کنندگان در این همایش بود که در سخنانی اظهار کرد: با توجه به این که موضوع شناسی بحث جدیدی است لازم است مباحث این علم جای خود را باز کند تا جایگاه خود در بین سایرعلوم شود.
وی خاطرنشان کرد: نکته دیگر این که اگر دانشی بخواهد، رشد یابد، باید روش شناسی آن در دستور کار قرار گیرد. در روش شناسی معیارهای زیادی مطرح است که مهمترین آن در فقه، مراجعه به عرف است.
جمع بندی
در پایان این نشست، حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده به جمع بندی مباحث مطروحه از سوی سخنرانان و شرکت کنندگان در همایش موضوع شناسی احکام فقهی پرداخت.
